وقتی که می خندیم

وقتی می خندیم چه می شود؟ چرا خوشحالی را با سلول سلول وجودمان احساس می کنیم؟ وقتی یک شوخی جالب می شنویم چرا ناگهان تمام عضلاتمان به طور ریتمیک منقبض می شوند؟ چه می شود که فکر می کنیم انگار در درونمان جایی عروسی است؟

محققان کالج ویلیام ومری در شهر ویلیامزبورگ آمریکا و دانشمندان دانشگاه واترلو کانادا با بررسی و آزمایش روی عده زیادی که در حال خنده بودند واکنش های فیزیولوژیک بدن در هنگام خنده و تأثیر آن بر سیستم های مختلف بدن اثرات خنده را مشخص کردند.

سیستم عصبی:

زمانی که یک مطلب خنده دار (جوک) می شنویم، قشر خاکستری نیمکره چپ شروع به آنالیز کلمات می کند. کمی طول نمی کشد که عمده فعالیت های مغز به لوب فرونتال معطوف می شود. که مرکز احساسات و عواطف مغز است. لحظاتی بعد نیمکره راست هم شروع به بررسی داده هایی می کند که از طریق سیستم ارتباطی بین نیمکره ایی دریافت کرده است تا معنی جوک را بفهمد. چند صدم ثانیه قبل از این که شروع به خندیدن کنید در لوب اکسپیتال مغزتان که پردازش اطلاعات حواس را به عهده دارد امواج مغزی به شدت افزایش می یابند.

نوسانات امواج دلتا مغز در این زمان به اوج خود می رسند و دقیقاً بعد از این وضعیت شروع به خندیدن می کنید. تمام این ها که چند صدم ثانیه بیشتر زمان نمی برد، معادل زمان افتادن یک دو ریالی است.

محققان به این نتیجه رسیده اند که شوخی و خنده بخش های مختلف مغز را به فعالیت وا می دارد و امواج مغزی در نقاط مختلف مغز فعال می شوند. به جای این که فقط یک بخش خاص را فعال کند. توجه به این مسأله که فعالیت زیاد مغز فواید زیادی دارد و می تواند از بعضی بیماری ها مثل آلزایمر و فراموشی جلوگیری کند متوجه اهمیت خنده می شوید.

سیستم ایمنی بدن:

خنده سیستم ایمنی را فعال می کند. بررسی ها نشان داده است این اثرات خنده از روش های زیر اعمال می شوند:

ـ افزایش تعداد و فعالیت سلول های قاتل طبیعی (NK Cell) که به عفونت های ویروسی و بعضی انواع سرطان ها و تومورها حمله می کنند.

ـ افزایش تعداد و فعالیت بعضی از انواع لنفوسیت های T، یکی از انواع سلول های دفاعی بدن.

ـ افزایش ترشح ایمونوگلوبولین A یکی از پادتن هایی است که سلول های دفاعی ترشح می کنند. این ماده در دفاع و محافظت از آلودگی ها و عفونت های مجاری تنفسی فوقانی بسیار نقش دارد.

ـ افزایش مقدار گامااینترفرون، یک ماده بیوشیمیایی بدن که به نوعی سوئیچ فعالیت های ایمنی بدن است.

ـ افزایش مقدار ایمونوگلوبولین B و کمپلان ۳، دو ماده بیوشیمیایی که به پادتن ها برای چسبیدن به سلول های آلوده یا ناقص و از بین بردن آن ها کمک می کنند.

تحقیقات نشان داده است تغییرات فوق نه تنها در هنگام دیدن یک برنامه خنده دار به وجود می آیند بلکه تا یک روز بعد هم ادامه دارند.

این تحقیقات همچنین مشخص کرده اند که در هنگام خنده حداقل چهار تا از هورمون هایی که در زمان استرس و ناراحتی ترشح می شوند هم کاهش می یابند. هورمون های اپی نفرین، کورتیزول، دوپامین و هورمون رشد.

سیستم عضلانی:

وقتی که از ته دل می خندید، عضلات اندام ها و دیگر عضلاتی که در خندیدن شرکت ندارند، شل می شوند و استراحت می کنند بعد از پایان خندیدن هم عضلاتی که در این پروسه شرکت داشتند شروع به استراحت و شل شدن می کنند.

یعنی فرایند ریلکس شدن عضلانی در دو مرحله اتفاق می افتد.

ـ کاهش درد:

شوخی و خنده باعث می شود مغز سیستم عصبی مدتی سیگنال های درد را فراموش کند دندان درد، سردرد، آرتریت و دردهایی از این قبیل هنگام خندیدن سرکوب می شوند خنده باعث ترشح اندورفین، مسکن طبیعی بدن، می شود.

ـ قلب و عروق:

خنده از ته دل مثل این است که قلبتان به یک دوندگی صبحگاهی رفته باشد. خندیدن با تغییراتی که روی سیستم هورمون ها، گردش خون و فشار درونی بدن به وجود می آورد شرایط بسیار ایده آلی را برای قلب فراهم می کند. متخصصان قلب و عروق معتقدند خندیدن خصوصاً برای کسانی که کمتر ورزش می کنند بسیار مفید است.

فشار خون:

خنده در کنترل فشار خون نیز نقش دارد. اگرچه هنوز مکانیسم دقیق این قضیه مشخص نشده است ولی بررسی ها نشان داده است خنده باعث جلوگیری از پر فشاری خون می شود دانشمندان دریافته اند خانم ها بیشتر از آقایان از این فایده خنده سود می برند.

سیستم تنفسی: خندیدن از ته دل به طور مرتب باعث می شود ریه های شما بیشتر از هر وقت دیگر از هوا خالی شوند و این کار باعث تخلیه و تمیزشدن بهتر ریه ها می شود. انگار که چندین بار پشت سر هم نفس عمیق کشیده باشید. این حالت خصوصاً برای بیمارانی که آمفیزم دارند یا دیگر بیماری های ریوی بسیار مفید است.

جمله های حکیمانه زیادی در مورد فواید خنده، شادی و اثر آن بر بیماری های مختلف گفته شده است. در این چند صفحه هم حتماً راجع به این مسأله خوانده اید. ولی آیا واقعاً خنده بر هر درد بی درمان دواست؟

کلمه «خنده درمانی» و «طنز درمانی» را در موتورهای جستجوی سایت های پزشکی جستجو کنید. می بینید که چندین مقاله متعدد در مورد این موضوع نوشته شده است. چند مقاله زیر را برای این آورده ایم تا نشان دهیم که دانشمندان آن قدرها هم این تئوری ها و جملات حکیمانه را شوخی نگرفته اند؛ بلکه در مورد این موضوع تحقیق و بررسی کرده اند و سپس آن ها را منتشر ساخته اند.

ـ می ۲۰۰۵، مجله اوتولارینگولوژی آکتا

تأثیر خلق، عصبانیت و حس طنز بر پیشرفت بیماری، آینده بیمار و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان سروگردن.

در این مقاله نشان داده شده بیمارانی که نسبت به بیماران معمولی، سطح بالاتری از هیجان و عصبانیت را داشتند یا بیش از گروه کنترل از نظر روحی افسرده بودند، انتشار لنفاوی تومور سرطانی در آن ها بیشتر بود. همچنین این مقاله نشان داد که بین افسردگی و انتشار تومور، رابطه مستقیم وجود دارد. حس طنز و دوری از افسردگی هم، در کیفیت زندگی این بیماران در طی مراحل درمان نقش دارد.

ـ مارس ۲۰۰۴، مجله پرستاری و خدمت سلامت روانی و اجتماعی روانی

یک بار خنده در روز، دکتر را دور نگه می دارد: روش های درمانی با خنده و شوخی

این مقاله که توسط چند محقق آمریکایی نوشته شده، علاوه بر ذکر فواید درمانی متعدد خنده، ثابت می کند شوخی و خنده اثرات متعددی بر بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن، افزایش تحمل درد و کاهش پاسخ های ناخواسته بدن به استرس ها را نیز دارد. این مقاله همچنین مؤسسات و کلوب های خنده درمانی متعددی را نام می برد که برنامه های منظم خنده درمانی را انجام می دهند و همچنین به اعضا و مراجعه کنندگان خود روش های منظم و خودآموز خنده درمانی را آموزش می دهند و در مورد اثرات بالینی، فیزیولوژیکی و اجتماعی- روانی خنده نیز تحقیق می کنند.

ـ مارس ۲۰۰۵، مجله جامعه سلامت

اگر ما از شوخی استفاده نمی کردیم، گریه می کردیم؛ تأثیر شوخی بر روابط بین کارکنان سیستم سلامت.

این مقاله عنوان می کند که همان طور که بیماران به شوخی و خنده نیاز دارند، پرستاران و دیگر کارکنان سیستم مراقبت پزشکی نیز به این پدیده نیاز دارند. محققان با بررسی ۱۴۹ پرستار از ۸ گروه شغلی و ۹ موقعیت کاری، تأثیر خنده و شوخی را در روحیه کاری آن ها و تحمل شرایط سخت کاریشان بررسی کرده اند. ۴/۲۱ درصد پرستاران عنوان کرده بودند که شوخی در هنگام مراقبت از بیمار هم به آن ها و هم به بیماران کمک کرده است تا با شرایط سخت راحت تر کنار بیایند. همچنین ۶/۳۸ درصد هم از شوخی های کلامی به عنوان یک راه کار مهم برای روحیه دادن به خود و بیماران نام برده اند. محققان در پایان این مقاله نتیجه گرفتند که حس شوخی و طنز باعث می شود رضایت شغلی در بین پرستاران بالاتر برود و این مسأله تأثیر مستقیمی بر مراقبت های درمانی بیماران دارد.

ـ دسامبر ۲۰۰۳، مجله آکادمی روان پزشکی کودکان و بزرگسالان آمریکا

کودک وحشی: چگونه ۳ اصل درمان، ۱۲ سال روان درمانی را متحول کرد؟

در این مقاله که یک تجربه شخصی است، روان پزشکی آمریکایی نشان داده است چگونه با استفاده از شوخی و خنده به ۳ اصل درمانی «بیماری اختلال بعد از حادثه»، توانست کودکی ۳ ساله را که در یک سالگی مورد اذیت و آزار فیزیکی و جنسی قرار گرفته بود و روان پزشکان او را عقب افتاده می دانستند، درمان کند.

ـ بهار ۲۰۰۵، مجله پرسپکتیو

خنده واقعاً بهترین روش درمان است: استفاده از شوخی در مراقبت های پزشکی.

دراین مقاله هم به طور کلی در مورد تأثیرات خنده بر سیستم دفاعی بدن، کیفیت زندگی بیمار در هنگام بستری و بعد از ترخیص از بیمارستان و اهمیت خنده در مراقبت های پزشکی بحث شده است.



منبع : پیک تندرستی